w drodze

w drodze

sobota, 22 marca 2014

Karlskrona – bez dziecka ani rusz!

Decyzja o wyjeździe na jeden dzień do Karlskrony zapadła spontanicznie, o czym pisaliśmy ostatnio. Szczególnie niezwykły był wybrany przez nas termin wyjazdu. Poniedziałek był jedynym terminem, co do którego byliśmy przekonani, że mamy wolne. A żadne z nas nie miało przy sobie kalendarza, żeby ustalić jakikolwiek inny termin. Później mogliśmy zmienić datę rezerwacji na dogodniejszą, ale tego nie zrobiliśmy, bo gdy spojrzeliśmy w kalendarze nasze... Za dużo w nich pracy na projektami projektów, których jedynym celem jest zrealizowanie danego projektu, bo żaden z potencjalnych grantodawców nie gwarantuje satysfakcji finansowej. To tylko takie wprowadzenie, które ma lepiej oddać stan, w jaki wprowadziło nas już samo słuchanie języka szwedzkiego już na terminalu. Samo usłyszenie obcokrajowców wprowadziło jakiś dreszczyk emocji – już za chwilę będziemy w innym świecie, jak dawniej! Znów będziemy mogli się dziwić wszystkiemu, odkrywać nowe światy, podglądać Innych! I to jeszcze w ukochanej Skandynawii! Przyjemność jaką czerpiemy z odmienności szwedzkiego otoczenia sprawiła, że zaczęliśmy podejrzewać, że być może zaczęliśmy w Gdańsku cierpieć na horror loci. Niby jest dobrze, ale wiosenne przepracowanie już się zaczęło, a przecież wiosny jeszcze nie ma....

Karlskrońskie widoczki

Wypłynęliśmy, choć były obawy, że rejs będzie odwołany z powodu sztormu. Podobno dzień wcześniej jakiś prom utknął tuż przed Karlskroną. I rzeczywiście wiało, nawet nie zdążyliśmy – jak kiedyś – pożegnać lądu stojąc na pokładzie, bo zaczęło tak bujać, że czym prędzej zmieniliśmy pozycję na poziomą.

Robienie wrażenia na rodzinie
Poranek na promie był trochę ciężki. Najpierw pobudka o 7:00 – Luis Armstrong „Wonderful world”. Dziecku wyrwanemu ze snu nie wyjaśnisz, że ten hałas zorganizowany jest tak, by był jak najmniej opresyjny – Jasiek nie chwycił ironii ani całego tego maskowania dyskursem okropieństwa pobudki. Przed opuszczeniem promu chcieliśmy wykonać posunięcia w naszych partiach szachowych na GameKnocie – lubimy sączące się leniwie pojedynki szachów korespondencyjnych. Jakież było nasze zdziwienie, gdy okazało się, że na promie blokowany jest dostęp do stron z grami. Liczne automaty do gier porozstawiane na promie mają widać problem z zarabianiem i nie znoszą konkurencji. Nie było czasu, żeby zakaz obejść i opuściliśmy prom z wiszącą groźbą przegranej na czas.

Zwiedzanie zaczęliśmy od tego, że na terminalu kupiliśmy sobie dzienne bilety (po 50 kr), a następnie pierwszym lepszym autobusem wybraliśmy się do centrum miasta. Autobus miał mieć numer 6, czekał na terminalu z wyłączonym numerem, a gdy już z niego wysiedliśmy, to okazało się, że stał się „3”. Wysiedliśmy przy parku, gdzie powitał nas porywisty wiatr. Przywodził nam na myśl bardziej Islandię niż wspomnienia sprzed 10-ciu już lat, gdy pierwszy raz odwiedzaliśmy Karlskronę. Wtedy było lato, a pierwszego dnia naszego pobytu było słonecznie. Potem cały czas lało, a my spędzaliśmy czas grając w kółko i krzyżyk pod parasolem w namiocie. Namiot w słoneczne dni rozstawiony był na jakichś skałach, gdzie widok był piękny, ale skąd próbowały nas przegonić łabędzie, a w czasie niepogody już w lesie, blisko terminala. Teraz – o dziwo – żadnego z tych miejsc jakoś nie mogliśmy znaleźć, wyglądając przez okna autobusu. Nawet terminal inaczej wyglądał, zupełnie nie jak wtedy, gdy staliśmy na początku kolejki pod nim, jeszcze przed otwarciem, żeby rzucić się biegiem po ostatnie bilety powrotne i cieszyć się jak dzieci, że je dostaliśmy, nawet jeśli drożej niż zwykle.

Wiatr umknął z kadru

Tym razem już po kilku minutach spaceru wiatr wyrwał nam książeczkę z mapą centrum, którą znaleźliśmy na promie. Dogoniliśmy ją. Z papierową mapą dość wygodnie myśli się o mieście chodząc. Mieliśmy też na smartfonie zachowaną offline mapę z google maps, ponieważ zwykle mamy problemy z dostępem do internetu, gdy wyjeżdżamy na krótko zagranicę. Jednak papierowa mapa daje lepsze ogólne rozeznanie, internetowa – jak gdyby zbyt szybko wprowadza w szczegóły. Kilkanaście minut później na głównym placu miasta wiatr zerwał czapkę z głowy P. Potem, gdy P zorientował się, że prawie nikt w Karlskronie nie chodzi w czapce, wiatr wyrwał mu tę jego czapkę z kieszeni. Szczęśliwie pewien przechodzień to zauważył i kilkoma szwedzkimi zdaniami skłonił P do rzucenia się w pościg za czapką. W pierwszym odruchu P wykrzyknął z siebie dziękczynne „Cak”. O ironio, P przemówił więc po duńsku, podczas gdy mieszkając w Danii odruchowo odpowiadał po szwedzku. Widocznie ta odpowiedzialna za język część mózgu jest u niego zawsze „gdzie indziej”. Nie tylko zresztą u niego. Rozmowę z kierowcą autobusu G zakończyła tego dnia również słowem nie z tego świata – „gracje”. Może nasze ciała nie dorastają do możliwości szybkiego przemieszczania się, tak charakterystycznych dla naszej cywilizacji? Ciekawe jednak, że nasze mózgi wykonały co najmniej dwa kroki w tył, a nie jeden – w końcu moglibyśmy z przyzwyczajenia odpowiadać ludziom po polsku, a tego nie robiliśmy.

Świeże ryby?

Podwórko również nieczynnego muzeum regionu Blekinge 

Jednym z celów naszej wycieczki było Muzeum Marynistyczne. Wyprawa do niego miała niejako wynagradzać nam po części spodziewane warunki pogodowe. Nie żebyśmy byli wielkimi fanami statków, ale spodziewaliśmy się podwodnego tunelu i jakichś ekspozycji ciekawie zaprezentowanych dzieciom. Dobrze, że Jasiek nie jest na tyle duży, żeby przyswoić sobie poziom naszych wygórowanych oczekiwań, bo pewnie resztę dnia by przepłakał. Muzeum okazało się nieczynne w poniedziałki. Cóż za nowość!? Dlaczego P wydawało się, że będzie inaczej? Może dlatego, że na stronach internetowych napisane było, że zapraszają i że wstęp będzie darmowy? Podobno po 50-tym roku życia umysł stopniowo przestaje myśleć krytycznie i zaczyna brodzić w naiwności. Tylko że zapewne przestaje myśleć krytycznie w swoim pierwszym języku, a w obcym ten proces – najwidoczniej – zaczyna się dużo wcześniej. Przynajmniej u niektórych. Biada pedagogice krytycznej! Ah, poor critical pedagogy!

Przy nieczynnym muzeum

Próbowaliśmy otrząsnąć się z szoku, bawiąc się na jednej z licznych ławek umieszczonych nad brzegiem morza. Pełni byliśmy obaw, że przyjdzie nam w ten właśnie sposób spędzać czas przez resztę dnia, skoro „wszystko” zamknięte będzie w poniedziałek. Na szczęście jednym z najważniejszych naszych doświadczeń z podróży i z życia w krajach skandynawskich jest uwielbienie dla bibliotek miejskich. Tę w Karlskronie łatwo znaleźć, ponieważ znajduje się przy głównym placu. Biblioteka była pierwszym miejscem, którego szukaliśmy na mapie, przygotowując się do tej wycieczki. W relacjach innych ludzi z pobytu w Karlskronie biblioteka w ogóle nie pojawiała się. My wiemy swoje – zawsze do biblioteki! Biblioteka miejska w Karlskronie ma kilka pięter i pełna jest książek. Ale także – co miewa niebagatelne znaczenie czasami – miejsc do siedzenia oraz toalet (z przewijakami). Dla Jaśka najważniejsze było zjeść, dla nas najważniejsze – dobrze się z nim bawić. Po zaspokojeniu jego potrzeb przez G, wspólnie udaliśmy się do części dla małych dzieci. Książki podzielone zostały tam na różne sposoby: regały ze słynnymi autorami książek dla dzieci, książki do głośnego czytania, wierszowane, do śpiewania... Pod ręką były też krótkie bajki o życiu dzieci: o smoczkach, pieluchach, nocniku, o uczeniu się liczenia. Na uboczu stał regał z książkami o dzieciach dla rodziców – filozofia i takie tam inne „gendery”. Na środku tej przestrzeni było też sporo zabawek. Słowem – raj. Choć ze względu na „gendery” należałoby powiedzieć, z nie mniejszym zachwytem – „Szwecja w pigułce”.

W odwiedzinach u burżuazyjnych misiów
Smoczek to jest poważny temat

Pippi Långstrump po latach
Zaraz po zabawie z językiem szwedzkim, udaliśmy się prosto do pobliskiej księgarni. Wchodząc, chciało się powiedzieć „pieniądze nie grają roli”, lecz po szybkiej ocenie sytuacji zdaliśmy sobie sprawę, że słowem kluczowym w księgarni jest „rea”, czyli promocja. Po wyniesieniu z księgarni kilku skarbów udaliśmy się na poszukiwania małych domków. Nie wiedzieć czemu małe domy są fajne, gdy patrzy się na nie z zewnątrz. A tak się złożyło w Karlskronie, że w wielkim pożarze tego miasta w 1790 roku, ogień nie strawił położonej na wzgórzu dzielnicy biedoty. Domy są tam rzeczywiście małe i kolorowe. Gdyby zamiast wiatru było ciepło i słonecznie, to moglibyśmy mówić, że czuliśmy się tam jak w Pradze. W Pradze jednak wiatr nie wyrwałby Jasiowej kurtki z koszyka pod wózkiem. Szczęśliwie kawiarnie mają okna i pewna kobieta wybiegła na zewnątrz jednej z nich, żeby uprzedzić nas przed stratą.
Łowczyni
Björkholmen
Po para-praskich doznaniach estetycznych postanowiliśmy dobrze zjeść. W tym celu udaliśmy się do... Muzeum Marynistycznego. Owszem, muzeum było tego dnia nieczynne, lecz budynek pozostawał dostępny. A w nim – restauracja, w której mogliśmy sami skomponować to, co chcielibyśmy mieć na swoich talerzach. Samodzielność, tzn. poddawanie krytycznemu namysłowi każdego kawałka jedzenia, ma dla nas niebagatelne znaczenie, bo nawet nam samym trudno jest nam dogodzić. Z powodu różnych zawirowań osobowościowo-zdrowotnych odżywiamy się prawie wegańsko. W restauracji muzealnej dorobiono nam wegańskich placków ziemniaczanych (w żurawinach) i całego posiłku wyszło nam w sumie 5 talerzy. Ledwośmy pomieścili ten cały dobrobyt w sobie. Ze względu na nieuchronnie dobiegający końca czas studiowania, z nutką melancholii skorzystaliśmy ze zniżek studenckich (tj. doktoranckich), więc niech odnotowane zostanie, że posiłkowaliśmy się za jedyne 70 koron od brzucha. Jasiek jako niemowlę jak zwykle na tzw. krzywy ryj przynosił ulgę swoim kiełkującym zębom – bułką, a nawet bardzo twardym podpłomykiem. Natomiast dziecinną ciekawość demonstrował dekonstruując brokuły. Zanim wyszliśmy, znaleźliśmy otwartą sieć wifi i uratowaliśmy wynik naszych szachowych pojedynków.

radość

Syci postanowiliśmy skorzystać ze wskazówek, jakie dostaliśmy w informacji turystycznej (znajdującej się przy głównym placu, oczywiście; a co mniej oczywiste – czynnej dopiero od 12:00) i pojechaliśmy do dzielnicy niebanalnego blokowiska – Kungsmarken. Niebanalny wydawał się tam falisty kształt wielu wysoko położonych bloków. U ich podnóża znajdował się budynek przypominający wielką szklarnię, w którym dzieci mogą się bezpiecznie wyszaleć. Dzieci do pierwszego roku życia mają darmowe wejście, podobnie jak dorośli. Płacą tylko ci, których potrzebom ten przybytek został niemal całkowicie podporządkowany. To znaczy płacą rodzice, którzy mogą w tym miejscu odpocząć, bo ich dzieci, choć szaleją, to są cały czas widoczne, więc pozostają pod opieką. Tłumów nie było.

Zjeżdżalnia
Rzucanie piłeczką pod palmą

Stamtąd pojechaliśmy autobusem na terminal promowy. I tyle. Jak gdyby..., bo może warto dodać, że nawet w języku widać jak bardzo w Szwecji szanuje się dzieci. Na promie, na drzwiach kabiny wisi instrukcja z regułami, którymi należy się podporządkować podczas rejsu. Jedną z nich jest cisza nocna po godzinie 23:00. Instrukcja jest po polsku, po angielsku oraz po szwedzku. Tylko po szwedzku wyjaśnione jest, że hałas po 23:00 przeszkadzałby dzieciom.

Prom
Generalnie rzecz ujmując, w Szwecji jakoś szczególnie cieszymy się, że mamy dziecko. Sami mielibyśmy chyba problem z odnalezieniem w Karlskronie czegoś dla siebie. W gruncie rzeczy jest to baza wojskowa, sporą część miasta zajmuje stocznia, pracująca na potrzeby armii. Co ciekawe, pod rynkiem przebiega tunel kolejowy, który dawniej łączył stocznię z dworcem kolejowym. Obecnie jest niestety zamknięty, ale w sieci odnaleźć można plany i/lub wspomnienia przejazdu tym tunelem drezynami. To byłaby nie lada gratka, bo drezyny są... fajne. Tak więc przyjazne dzieciom udogodnienia ocieplają to wymagające ocieplenia miejsce. Podobnie uprzyjemniają Karlskronę liczne szkoły i organizacje: przedszkola, szkoła „dla małych i dużych” (hasło na szyldzie), uniwersytet ludowy, szkoły dla dorosłych, szkoła radiowców (wojskowa chyba), chór królewskiej marynarki wojennej, stowarzyszenie artretyków, szkoła nurkowania, szkoła nauki jazdy itp. Niby zwyczajne, ale rzucające się w oczy. Zresztą w Szwecji o tę zwyczajność, tak trudno osiągalną w innych krajach, chodzi. I my chodzimy za nią też.

Szwedzkie niebo - bardziej niebieskie ;) 
Ha! Śmieci!

LGBTQ